Gezond eten is een kinderrecht

09-2020

Nederland wordt – net als veel andere landen – overladen door een steeds ongezonder aanbod van bewerkte producten. Een groot deel hiervan is bedoeld voor kinderen. Dit liet Unicef afgelopen maand zien in een uitgebreid rapport over het aanbod in Nederlandse supermarkten. Maar één kwart van de 2000 onderzochte kinder- en babyproducten blijken te passen binnen de schijf van vijf van het Voedingscentrum. 

Geschreven door Helen Kranstauber

Het recht op gezonde voeding is vastgelegd in het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties, waar Nederland deel van uitmaakt. Dit verdrag is niet bindend en legt lidstaten verder geen verplichtingen op. Of kinderen daadwerkelijk voldoende toegang tot goed en gezond voedsel hebben hangt dus sterk af van het land waarin je opgroeit. Nederland scoort over het algemeen hoog als het gaat om de beschikbaarheid van voldoende en veilig voedsel. We grijpen immers zelden mis in de supermarkt. Maar achter dat overdadige aanbod ligt dus ook een andere werkelijkheid. 

Hoewel de uitkomst van het onderzoek van UNICEF voor ons niet echt als een verrassing komt – we maakten immers al eens een podcastaflevering over kindermarketing waarin we laten zien hoe ouders en kinderen verleid worden om ongezonde keuzes te maken en deden in 2017 een groot eigen onderzoek naar de (on)gezonde voedselomgeving –  blijft het schokkend gezien het feit dat één op de acht kinderen in Nederland overgewicht heeft. Nog maar niet te spreken over het totale percentage mensen met overgewicht. 

Hoewel onze maatschappij het probleem én de oplossing vaak bij het individu legt, komt er gelukkig steeds meer aandacht voor de rol die onze voedselomgeving (het totale aanbod van marketing en eten om ons heen) speelt.

In onze ogen moet er iets gedaan worden aan het steeds groter wordende aanbod ongezonde producten (voor kinderen). We kunnen het als Nederland niet laten gebeuren dat een nog groter deel van onze jonge generatie moet dealen met overgewicht en bijkomende ziektes. Helemaal gezien het feit dat wij in Nederland goed en gezond eten voorhanden hebben. Met de campagnes die wij voeren om grote groepen mensen in beweging te krijgen richting andere voedselkeuzes hebben wij grote ambities. Maar die ambities zijn ook nodig bij producenten, supermarkten en onze politiek leiders.

De maatschappelijke druk voor concrete maatregelen zal de komende jaren alleen maar groter worden. Kijk naar de wethouders van grote steden zoals Rotterdam die een oproep doen aan Den Haag tot het nemen van maatregelen en zelfs over het kanaal maakt de conservatieve Boris Johnson nu serieus werk van het aanpakken van overgewicht.

Elke dag dat er geen suikertaks is, is een dag te laat. We zien nu dat ongezond voedsel goedkoper en makkelijker beschikbaar is dan gezond voedsel. Zo lang die prikkel er is, gaan we hier in deze stad de wedstrijd verliezen. – Sven de Langen (wethouder voor volksgezondheid, Rotterdam) op nos.nl

Wij kijken dan ook vol verwachting uit naar de komende maanden waarin voedsel en gezondheid hopelijk een prominente rol krijgen in de partijprogramma’s en waarin producenten en supermarkten zelf ook een tandje bij zetten. Niet alleen omdat we ooit het kinderrechtenverdrag van de VN hebben ondertekend, maar omdat we tot het inzicht zijn gekomen dat we in Nederland alles in huis hebben om gezond voedsel en een gezonde voedselomgeving tot de norm te maken. Hiermee kunnen we als Nederland een inspirerend voorbeeld zijn voor onze toekomstige generaties en de rest van de wereld. 

Onze bijdrage

Met Food Cabinet werken wij al 8 jaar aan campagnes die helpen om gezondere voedselkeuzes te maken en zetten we thema’s zoals een gezonde voedselomgeving en kindermarketing op de maatschappelijke en politieke agenda. Lees en luister hieronder naar ons werk op dit vlak en deel het met anderen om deze boodschap verder te verspreiden.

Wat wij doen:

• In ons onderzoeksproject Het Eetparadijs laten we zien welke invloed de voedselomgeving heeft op ons eigen eetgedrag.
• Met onze podcast Het Voedselkabinet maakten we een aflevering over kindermarketing en de invloed van de voedselomgeving op de gezondheid van kinderen. In het najaar verschijnt een nieuwe aflevering over wie de macht heeft over ons voedselsysteem en de suikertax. 
• Samen met Nationaal Actieplan Groenten en Fruit (NAGF) zijn we in 2018 begonnen met een Nudgelab bij Dirk van den Broek om de consument in de supermarkt juist te verleiden voor dat gezonde aanbod te kiezen in plaats van ze naar de ongezonde producten te trekken. 
• We werken voor het GroentenFruit Huis en het Nationaal Actieplan Groenten en Fruit aan de campagne ‘Ga voor kleur’ om consumenten te inspireren genoeg groenten en fruit te eten. 
• We denken met de Vereniging Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) mee over hun ambities en doelstellingen.
• In Amsterdam werken we samen met de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht.
• In samenwerking met de gemeente Almere ontwikkelen we een voedselstrategie waarin gezondheid een van de thema’s is.